Sergi-i Osmani (Osmanlı Devleti’nin İlk Fuarı) Sultan Abdülaziz tarafından gerçekleştirilmiştir.
19’uncu yüzyılın ortalarında tüm dünyada sergiler ve fuarlar düzenlenmesi bir akım hâline gelmişti. Batıda sık sık örneklerine rastlanan sergiler bu tarihte Osmanlı İmparatorluğu’nda da ilgi görüyordu. 1851 ve 1862 yılında Londra’da; 1853’te New York’ta; 1855’te Paris’te düzenlenen uluslararası fuar ve sergiler dünya çapında büyük ilgi görmüştü. Abdülmecit’in padişahlığı döneminde, Osmanlı İmparatorluğu Londra ve Paris’teki fuarlara katılmış, ancak ulaşım masraflarını gerekçe göstererek New York Fuarı’na gitmemeyi tercih etmiştir.
Piyano Resital SERGİ-FUAR MARŞI Osmanlı-Türk Marşları, Klasik Batı Müzik En Güzel Enstrümantal Şarkı
Sultan Abdülaziz Döneminde, Osmanlı Devleti İlk Fuarı-Sergisi Açılışı İçin Bestelenen Ulusal Marşı.
Muzıka-yi Hümayun Komutanı-Şefi, Callisto Guatelli Paşa Bestelediği Osmanlı Müziği Zengin Klasik Batı Formu Bestesi Bir Marş
Abdülmecit’in ölümünden sonra Osmanlı tahtına geçen Abdülaziz de, kültürel etkinliklere olan özel ilgisi nedeniyle sergilerle ilgilenmeyi sürdürmüştür. Abdülaziz yönetiminde İstanbul’da iki uluslararası fuar yapılması öngörülmüştür. Bunlar içinden 1863 yılında, Abdülaziz’in hükümdarlığının 3. yılında düzenlenen Sergi-i Umumî-i Osmanî başarıya ulaşırken; 1894’te yapılması düşünülen fuar, İstanbul’da büyük can ve mal kaybına neden olan bir deprem meydana geldiği için iptal edilmiştir.
1863 sergisi, dönemin Maarif Nazırı Mustafa Fazıl Paşa tarafından organize edilmiş ve o dönemde Atmeydanı olarak anılan Sultanahmet Meydanı’nda kurulan geçici binalarda yürütülmüştür. Sergi binası olarak 3,500 metrekare büyüklüğünde, dikdörtgen planlı, 3 anıtsal kapıya sahip özel ve geçici bir yapı inşa edilmiştir. Sergi binası kendi içinde 13 ana bölüme ayrılmıştır. Sergi binasının yapımı için Fransız mimar Marie Augustin Antoine Bourgeois görevlendirilmiş; yapının iç düzenleme işlerini Leon Parvillé yürütmüştür.
22 Aralık 1862 tarihinden başlayarak gazetelerde Sergi-i Umumî-i Osmanî Nizamnamesi yayınlanmış ve serginin tanıtımı yapılmıştır. Osmanlı coğrafyasındaki tüm idarecilere resmî yazılar gönderilerek serginin duyurusu ve daveti yapılmıştır.
Batı’da düzenlenen fuarlar örnek alınarak düzenlenen sergi, benzerlerine oranla daha küçük bir etkinlikti. Büyük ölçüde Osmanlı İmparatorluğu’nun tarımsal ve sınaî sorunlarına çözümler bulmaya; bu sektörleri geliştirmeye yönelik bir programı vardı. Sergide Osmanlı ülkesinin değişik yörelerinden ve yurtdışından getirilen tarım ve sanayi ürünlerinin yanında çeşitli makinalardan oluşan toplam 10 bini aşkın örnek sergilendi.
Sergi 28 Şubat 1863 tarihinde büyük bir törenle açıldı. Törende Sultan Abdülaziz de hazır bulundu. Devletin en önemi bürokratları padişaha eşlik etti. Sergiye padişah Abdülaziz ile birlikte Sadrazam Yusuf Kâmil Paşa, Hariciye Nazırı Ali Paşa, Serasker Fuad Paşa ve Mısır Hıdivi İsmail Paşa da katılmıştır. Abdülaziz ilk gün 4 saat boyunca sergiyi gezmiş ve ilgilendiği konularla ilgili stantlarda durarak yetkililerden bilgi almıştır. Abdülaziz’in daha sonraki günlerde de sergiyi ziyaret ederek ilgisini sürdürdüğü bilinmektedir.
Sergi salonu, kendi içinde 13 ana bölüme ayrılmıştı. Bu ana bölümler içinde tarım ürünleri, el sanatları, tekstil ürünleri, sanayi ürünleri, maden ürünleri, deri ürünler, mobilya, halılar, çalgılar vardı. Bir bölümde mimari çizimler, çizimler, karakalem çalışmalar, haritalar, baskılar ve kitaplar sergileniyordu. Tüm bunlar içinde en büyük bölüm tarıma ayrılmıştı. Sergilenenler arasında en ilgi çeken ürün topluluğu, Osmanlı ülkesinin dört bir yanından getirilen 212 tür buğdaydı.
28 Şubat 1863-1 Ağustos 1863 tarihleri arasında, açık olduğu 5 ay boyunca sergiyi 150 bin kişi ziyaret etmiştir. Yalnızca yerel ziyaretçiler değil, Avrupa’dan da konuklar ağırlanmıştır. Serginin yapıldığı alana gelen ulaşım araçlarında yarı yarıya ücret indirimine gidilerek ziyaretler özendirilmiştir. Haftanın her günü açık olan sergiyi kadınların daha rahat gezebilmesi için çarşamba ve cumartesi günleri yalnızca kadınlara tahsis edilmişti.
Sergide başarı gösteren yerli ve yabancı katılımcılara ödüller verilmiş, Asakir-i Şahane Muzikası konserler düzenlemiştir.
