Osmanlı Padişahı Abdülaziz Dönemi Kronolojisi
1861 – Abdülmecid’in vefatı ve Abdülaziz’in tahta çıkması
1861 – Cemiyet-i İlmiyye-i Osmaniye’nin kuruluşu
1861 – Usul-i Muhakemat-ı Ticaret Nizamnamesi’nin kabulü
1861-1866 – Rusçuk – Varna demiryolu hattının yapımı
1861 – Cebel-i Lübnan mutasarrıflığı’nın hususi statüsünün tesbiti ve Cebel-i Lübnan nizamnamesi (9 Haziran)
1861 – David Paşa’nın Lübnan’a vali olarak atanması (9 Haziran)
1861 – Fransız ve İngilizler’le Kanlıca Ticaret muahedelerinin yapılması. Bu muahede dış ticarette gümrük resmi oranının %8’e yükseltilmesi ve esnaflıkta inhisar sisteminin kaldırılması (29 Nisan)
1862 – İkinci Karadağ Harekatı
1862 – Tuna vilayetinin kuruluşu ve Mithat Paşa’nın vali olarak tayini
1862 – Gümrük resimlerine esas teşkil eden mal fiyatlarında %10 indirim yapıldıktan sonra gümrük resmi alınmaya başlanması
1862 – Kaimelerin piyasadan tamamıyla toplanması
1862 – Altının değerinin 100 kuruş olarak tesbiti
1862 – Roman türünde Batıdan yapılan ilk tercüme, Fenelon’dan Tercüme-I Telemak’ın Yusuf Kamil Paşa tarafından yayınlanması; Cemiyet-I Tıbbiye-i Osmaniye’nin kurulması
1862 – Mahrec-i Aklam’ın kurulması
1862 – Mekteb-i Maarif-i Adliye’nin, “Mekteb-i Aklam” adı altında yeni bir şekle sokulması (20 Temmuz)
1862 – Islah-ı Sanayi Komisyonu’nun teşkil edilmesi (8 Ekim)
1863 – Abdülaziz’in Mısır’a seyahati
1863 – Mithat Paşa tarafından Niş’te ilk Islahhane’nin (sonraki yıllarda Sanayi Mektebi) kuruluşu
1863 – İstanbul Eczacılık Cemiyeti’nin (Société de Constantinople) kurulması; Protestan Robert Koleji’nin açılması
1863 – Menafi Sandığı’nın kurulması
1863 – Mektuplara pul yapıştırılmaya başlanması
Girit İsyanları yaşandı.(Piri Reis’in haritası)
1863 – Ticaret-i Bahriyye Kanunnamesi’nin kabulü
1863 – Darü’l-Fünun’da, halka açık serbest konferans şeklinde derslere başlanması (13 Ocak)
1863 – Sultanahmet Sergisi’nin (Sergi-i Umumi) açılışı (18 Şubat)
1864 – Mekatib-i Sıbyan-ı Müslime Komisyonu’nun kurulması; Mekteb-i Harbiye dahilinde Erkan-ı Harp sınıfının açılması; Cemiyet-i Tedrisiye-i İslamiye’nin (Darü’ş-Şafaka) kurulması; Saint Joseph okulunun kurulması; İlk basılmış nazariyat kitabı (Haşim Bey’in Mecmu’atü’l-Makamat’ı)
1864 – İyonya adalarının (Yedi Ada Cumhuriyeti’ni oluşturan adalar) İngiltere tarafından Yunanistan’a verilmesi
1864 – Karadan Hindistan’ı Avrupa’ya bağlayan telgraf hattının tamamlanması
1864 – Islah-ı Sanayi Komisyonu’nun kuruluşu
1864 – Nizamiye mahkemelerinin kuruluşu
1864-1876 – Paris’e talebe gönderilmesi
1864 – Vilayet Nizamnamesi’nin kabulü (8 Ekim)
1865 – Müstakil Romen Kilisesinin kurulması
1865 – İstanbul Birinci Şehir Postası’nın kuruluşu
1865 – Darü’l-Fünun binasının inşasının tamamlanması ve Maliye Nezareti’ne tahsis edilmesi; Mekteb-i Tıbbiye’nin nazırlığına Cemaleddin Efendi’nin getirilmesi
1865 – Mekteb-i Osmani’nin lağvedilmesi (Eylül)
1866 – Girit isyanları , Yunanistan ile birleşme faaliyetleri
1866 – Mısır veraset usulünün değiştirilmesi
1866 – Ahmed Süreyya Emin Bey’in modelini hazırladığı seri ateşli topla Osmanlılar’ın topçulukta hamle yapması
1866 – Simkeşler Şirketi’nin kuruluşu
1866 – Dahilde sarfedilecek malların rayiç fiyatından %10 indirim yapıldıktan sonra gümrük resimlerinin tesbit edilmesi kararı
1866-1867 – Avusturya’nın Prusya karşısında mağlup olması ve Macaristan ile eşit bir birlik kurması : Avusturya-Macaristan İmparatorluğu
1867 – Sırbistan’daki son Osmanlı askeri temsiliyetinin ortadan kaldırılması, Sırp kalelerinin tahliyesi
1867 – Rüşdiyelere gayri müslim talebe alınmaya başlanması; Beyrut Amerikan Üniversitesi’nin kurulması
1867 – Mısır Valisi İsmail Paşa’nın “hıdiv” olması
1867 – Genç Osmanlılar’ın Avrupa’ya kaçmaya başlamaları
1867 – Yabancılara mülk edinme hakkının verilmesi
1867 – Bahriye Nezareti’nin Kuruluşu
1867 – Menafi Sandığı’nın bütün vilayet ve sancak merkezlerine yayılması
1867-1876 – İzmir Rıhtımı’nın inşası
1867 – Eğitim sahasında Fransız notasının verilmesi (22 Şubat)
1867 – Mısır’a hıdivlik statüsünün verilmesi (8 Haziran)
1867 – Sultan Abdülaziz’in Avrupa seyahati (21 Haziran)
1868 – Ali Paşa’nın Girit isyanlarını teskin etmesi ve Girit’e özerk bir statü verilmesi
1868 – Galatasaray Sultanisi’nin açılması
1868 – İstanbul Emniyet Sandığı’nın kurulması
1868 – Demirciler ve Dökümcüler şirketlerinin kuruluşu
1868 – Yunan postasının kapatılması
1868 – Feshane’nin modern bir dokuma fabrikası haline getirilmesi
1868 – Darü’l-Muallimin-i Sıbyan’nın açılması; Mekteb-i Hiref ve Sanayi’nin kurulması; Sanayi Mektebi’nin kurulması
1868 – Adliye Nezareti’nin kurulması (1 Mart)
1868 – Şura-yı Devlet’in teşekkülü ve Divan-ı Ahkam-ı Adliyye’nin ayrı bir temyiz organı olarak ayrılması (1 Nisan)
1869 – İkinci Darü’l-Fünun binasının inşasının tamamlanması ve Darü’l-Fünun-ı Osmani’nin kurulması (8 Nisan)
1869 – Sultan Abdülaziz’in Avrupa Seyahati (21 Haziran)
1868 – Mekteb-i Sultani’nin açılması (1 Eylül)
1869 – Maarif-i Umumiyye Nizamnamesi ile ilk ve orta tedrisatın düzenlenmesi (2 Eylül)
1869 – Turuk Nizamnamesi’nin kabulü (26 Ağustos)
1869 – İmparatoriçe Eugénié’nin İstanbul’a gelişi (13 Ekim)
1869 – Süveyş Kanalı’nın açılması
1869 – Osmanlı Ordusu’nun Nizamiye, Redif ve Mustahfız diye üç bölüme ayrılması
1869 – Mecelle-i Ahkam-ı Adliyye’nin ilk kitabının kabulü
1869 – Mekteb-i Harbiye dahilinde bir Baytar sınıfının açılması
1869 – Darü’l-Fünun-ı Osmani’de talebe kaydına başlanması (Ekim)
1870 – Müstakil Bulgar Kilisesinin kurulması ve Bulgarlar’ın Rum Patrikhanesi’nin nüfuzundan çıkmaları
1870 – Fransa’nın, Almanya ve Prusya Savaşı’nda ağır mağlubiyet alması
1870 – Cenab Şehabeddin’in doğumu; Batılı tarzda ilk roman hikâye türünde, Ahmed Mithat’ın Su-i Zan-Esaret adlı kitabının neşri; Mühendishane’nin Maçka Harbiye Mektebi içerisinde topçu ve istihkam sınıflarında eğitim faaliyetlerine devam etmesi; Sıbyan mekteblerinin ıslahı ve iptidai adı altında yeni mekteplerin açılması; Darü’l-Fünun’ı Osmani’yi teşkil eden şubeler arasında “İlm-i hukuk” şubesinin de yer alması; Tıp eğitiminin Türkçe yapılmaya başlanması
1870 – Karadeniz’in tekrar silahlandırılması ve Rusya’nın Paris Antlaşması’nın hükümlerini tanımaması
1870 – Darülfünunun açılması teşebbüsü
1870-1927 – Kemaledin Bey (mimar)
1870 – Darü’l-Fünun-ı Osmani’nin büyük bir merasimle açılması (20 Şubat)
1870 – Darü’l-Muallimat’ın açılması (26 Nisan)
1870 – Kavanin ve Nizamat Dershanesi’nin açılması (2 Temmuz)
1870 – Darü’l-Fünun müdürü Tahsin Efendi’nin umuma açık konferanslar (ders-I’am) tertip etmesi (Ekim)
1871 – Sadrazam Ali Paşa’nın vefatı
1871 – Saint-Esprit Okulunun kurulması
1871 – Abdülaziz’in şahsi idaresinin artması, Mahmud Nedim Paşa sadareti
1871 – Dersaadet Tahvilat Borsası Nizamnamesi’nin yayımlanması
1871 – Posta ve Telgraf nezaretlerinin birleştirilmesi ve İkinci Posta Nizamnamesi’nin neşri
1871 – İdare-yi Umumiyye-i Vilayat Nizamnamesi (22 Ocak)
1871 – Şinasi’nin ölümü (13 Eylül)
1872 – Emniyet Sandığı’nın şubelerinin açılması
1872 – Darü’l-Maarif idadisinin kurulması; Maadin Mektebinin kurulması
1873 – Meclis-i Tetkikat-ı Şer’iyye’nin kuruluşu
1873 – Mehmed Akif’in doğumu; Türkçe ilk modern tıp lugatı olan Lügat-ı Tıbbiye’nin neşredilmesi; Sava Paşa’nın yeni bir Darü’l-Fünun kurmakla görevlendirilmesi; Darü’l-Fünun-ı Osmani’nin kapanması
1873 – Mekteb-i Sultani’nin, Gülhane Bahçesi’ndeki Saray’a bitişik binalara nakledilmesi (Haziran)
1874 – Rusya’nın kışkırtmaları ve Panislavist faaliyetlerin artması
1874 – Hukuk Mektebi, Mülkiye Mühendis Mektebi ve Edebiyat Mektebi’nden oluşan Darü’l-Fünun-ı Sultani’nin açılması; İstanbul Darü’l-Muallimi’nin açılması; İlk basılmış nota (Notacı Emin Efendi, 1845-1907)
1874 – Kara gümrüklerinin lağvı
1874 – Islah-ı Sanayi Komisyonu faaliyetinin durdurulması
1874-1875 – Darü’l-Fünun-ı Sultani’nin eğitime başlaması; Osmanlı İmparatorluğu’nda sivil mühendislik eğitiminin başlaması
1875 – Osmanlı maliyesinin iflasını açılaması
1875 – Bosna-Hersek isyanları
1875 – Askeri rüşdiye mekteplerinin açılması; Mora Yenişehir İdadisi’nin açılması
1876 – Bulgar isyanları
1876 – Karadağ’ın Osmanlı Devleti’ne savaş ilanı
1876 – Abdülaziz’in tahttan indirilmesi, 5. Murad’ın tahta çıkması, hal’i ve 2. Abdülhamid’in cülusu
1876 – Meşrutiyet’in ilanı
1876 – İstanbul’da Balkan krizini görüşmek üzere internasyonal bir konferansın toplanması : Tersane Konferansı
1876 – İstikrazların mürettebat ödemelerinin durdurulması
1876 – Mecelle-i Ahkam-ı Adliyye’nin son kitabının kabulü
1876 – Edebi roman hüviyetinde ilk eser olan, Namık Kemal’in İntibahı’nın neşri; İzmir ve Manastır’da yatılı idadiler açılması
1876 – Ziya Gökalp’in doğumu
1876 – 1. Meşrutiyet’in (Kanun-ı Esasi) ilanı (23 Aralık)
1877 – Rusya’nın tecavüzü ve 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı’nın (93 Harbi) başlaması: Balkanlar’ın ve Doğu Anadolu’nun Rus işgaline uğraması
1877 – Mahrec-i Aklam’ın Mekteb-i Mülkiye’nin idadi sınıflarıyla birleştirilmek suretiyle kaldırılması; Mekteb-i Tıbbiye’nin tekrar Gülhane’ye nakledilmesi; Fenn-i Resim ve Mimari Mektebi’nin kurulması
1877-1878 – Darü’l-Fünun ve Mekteb-i Sultani’nin bir yıl eğitime ara vermesi
1877 – İlk Meclis-i Meb’usan’ın içtimaı (o yılın 28 Haziran’ına kadar çalışır) (19 Mart)
1877 – Dersaadet Belediye Kanunu (Meclis-i Mebusan’da müzakere edilerek kabul edilir) (25 Eylül)
1877 – Vilayet Belediye Kanunu’nun kabulü (5 Ekim)
1877 – Meclis-i Mebusan’ın süresiz tatili (13 Aralık)
1878 – Ayastefanos ve Berlin Antlaşmaları imzalanması
1878 – Sırbistan, Karadağ ve Romanya’nın müstakil birer devlet olmaları
1878 – Bulgaristan Prensliği’nin ortaya çıkması
1878 – Ermeni meselesinin zuhuru
1878 – Ali Suavi’nin öldürülmesi
1878 – Kıbrıs’ın Birleşik Krallık tarafından ele geçirilmesi
1878 – Bosna-Hersek’in Avusturya-Macaristan’ın işgal ve idaresine terki
1878 – Makedonya meselesinin ortaya çıkması
1878 – Meclisin kapatılması (13 Şubat)
1878 – Darü’l-Fünun-ı Sultanisi’nin tekrar eğitime başlaması (Ekim)
1879 – 2. Abdülhamid devrinde basılan kaimelerin toplatılıp imha edilmesi
1879 – Mehakim-ı Nizamiye Teşkilatı Kanunu’nun kabulü
1879 – Mekatib-i Sıbyaniye Dairesi’nin kurulması; Maarif merkez teşkilatının yeniden düzenlenmesi
1879 – Usul-ı Muhakemat-ı Cezaiyye Kanunu’nun kabulü
1880 – Vergi reformu
1880 – Yafa-Kudüs demiryolu hattının tamamlanması
1880 – İlk köy romanı, Ahmed Mithat’ın Bahtiyarlık’ının neşri; Darü’l-Fünun-ı Sultani Turuk u Maabir Mektebi’nin ilk mezunlarını vermesi
1880 – Usul-ı Muhakemat-ı Hukukiyye Kanunu’nun kabulü
1880 – İstanbul’da bir kız idadisinin açılması (13 Mart)
1880 – Ziya Paşa’nın ölümü (17 Mayıs)
1880 – Darü’l-Fünun-ı Sultani Hukuk Mektebi’nin ilk mezunlarını vermesi (Ekim)
1880 – Darü’l-Fünun-ı Sultani’nin ilk mezunlarını vermesi; Journal de la Société de Pharmacie de Contantinople’un yayınlanması; Cemiyet-i İlmiye’nin kurulması (20 Aralık)
1881 – Mustafa Kemal’in doğumu
1881 – Mısır’ın Birleşik Krallık tarafından işgali
1881 – Muharrem Kararnamesi’nin neşri
1881 – Düyun-ı Umumiyye İdaresinin kurulması
1881 – Mühendishane’de mümtaz sınıf adı altında yeni bir sınıf teşkil edilmesi; Darü’l-Fünun-ı Sultanı Turuk u Maabir Mektebi’nin faaliyetlerinin son bulması; Orman ve Maadin Mektepleri’nin birleştirilmesi
1882 – Tunus’un Fransızlar tarafından işgali
1882 – Sanayi-i Nefise Mektebi’nin kurulması ve Osman Hamdi Bey’in müdür olması (2 Ocak)
1883 – Osmanlı ordusunun Prusya askeri heyeti tarafından ıslahına başlanması
1884 – Mülkiye Mühendis Mektebi kurulması (20 Haziran)
1884 – Mülkiye Mühendis Mektebi’nin Mühendishane-I Berri-I Hümayun’un bir odasında eğitimine başlaması (1 Kasım)
1884 – Yahya Kemal’in doğumu (2 Aralık)
1885 – Doğu Rumeli’nin Bulgaristan tarafından ilhakı
1885 – Abdülhak Hamid’in Makber’inin neşri
1885 – Doğu Rumeli eyaleti valiliğinin Bulgaristan prensine verilerek bu bölgedeki kontrolün zayıflaması (18 Eylül)
1886 – Adana-Mersin demiryolu hattının tamamlanması
1886 – Maarif Nezareti’ne bağlı olarak Mekatib-i Gayri müslime ve Ecnebiye Müfettişliği’nin kurulması
1886-1887 – Darü’l-muallimin’in yatılı hale getirilmesi
1887 – Yedikule Havagazı Fabrikası’nın kurulması
1887 – Ahmed Haşim’in doğumu; Şevki Efendi’nin İstanbul’da vefatı
1887 – Beşir Fuad’ın intiharı (5 Şubat)
1888 – Haydarpaşa-İzmir-Ankara demiryolu imtiyazının Almanlar’a verilmesi
1888 – Beyrut’ta Saint Joseph Katolik Tıp Mektebi’nin açılması; Baytar sınıfının tekrar Harbiye Mektebi bünyesine alınması
1888 – Namık Kemal’in ölümü (2 Aralık)
1889 – İttihad-ı Osmanı Cemiyeti’nin (İttihat ve Terakki) kurulması
1889 – İdadi öğrenimine dayanan dört yıllık bir Mülkiye Baytar Mektebi’nin kurulması
1889 – Yakup Kadri’nin doğumu (27 Mart)
1890 – Bulgar Makedonya ve Anadolu’da Ermeni ihtilal çetelerinin faaliyetlerini arttırmaları
1891 – Mülkiye Baytar Mektebi’nin Halkalı Ziraat Mektebi’ne yatılı olarak nakledilmesi
1891 – Yol inşaatında bedenen çalışma mecburiyetinin paraya çevrilmesi
1891 – Kadıköy – Kurbağalıdere Havagazı Fabrikası’nın kurulması
1891 – Hereke Fabrikası’nın halı kısmının açılması
1891 – Darü’l-Muallim’in aliye şubesi açılması (3 Kasım)
1892 – Haydarpaşa-İzmit demiryolu hattının işletmeye açılması
1892 – Orman ve Maden Mektebi’nin kapatılması; 2. Abdülhamid tarafından Yıldız’da porselen atölyelerinin kurulması
1893-1896 – İstanbul-Selanik demiryolu hattının yapımı
1894 – Halkalı Ziraat ve Baytar Mektebi’nin ilk veteriner mezunlarını vermesi; İmmaculée Conseption veya St Marie okulunun kurulması; İlk basılmış musiki lugatı (Hoca Kazım Bey’in Musiki Istılahatı)
1894 – Sasun’da Ermeni olayları
1894 – Selanik-Manastır demiryolu hattının tamamlanması
1895 – İstanbul’da Ermeni olayları, yabancı devletlerin Ermeniler lehinde müdahaleleri
1895 – Galata Rıhtımı inşaatının tamamlanması
1895 – Gayri müslim okullarına Türkçe muallimi tayininin kararlaştırılması
1895 – Baruthane-i Amire’de dumansız barut imal edilmesi
1895 – Sadrazam Said Paşa’nın beş fakülteden “darülacaze” oluşan bir darül-fünun kurma teklifi (14 Şubat)
1896 – Tevfik Fikret’in Servet-i Fünun’un edebi sayfalarının idareciliğini yüklenmesiyle Edebiyat-ı Cedide devrinin başlaması
1896 – Ermenilerin Osmanlı Bankası’nın İstanbul şubesine saldırmaları
1896 – Girit isyanının alevlenmesi
1896 – Eskişehir-Konya demiryolu hattının tamamlanması
1897 – Yunan kuvvetlerinin Girit’e çıkması, Yunan çetelerinin Rumeli’deki Osmanlı sınırlarına saldırmaları
1897 – 1897 Osmanlı-Yunan Savaşı ve Osmanlı zaferi (17 Nisan)
1898 – Girit meselesinin devam etmesi; adaya muhtariyet verilmesi Osmanlı kuvvetlerinin geri çekilmesi, Yunan prensi Yorgi’nin vali olarak kabul edilmesi
1899 – Bağdat demiryolu imtiyazının Almanlar’a verilmesi
1899 – Arifiye-Adapazarı demiryolu hattının açılması
1900-1922 yılları arası[değiştir | kaynağı değiştir]
1900 – Hicaz Demiryolu’nun inşasına girişilmesi
1900 – İstanbul Rıhtımı inşaatının tamamlanması
1900 – Darü’l Fünun-ı Şahane’nin kurulması (31 Ağustos)
1901 – Servet-i Fünun dergisinin geçici olarak kapatılmasıyla Edebiyat-ı Cedide topluluğunun dağılması
1901 – Makedonya’da çete faaliyetlerinin artması, büyük devletlerin müdahaleleri
1901-1908 – Hicaz demiryolu hattının yapımı
1902 – Yemen isyanlarının tekrar başlaması
1902 – Makedonya’da Bulgar İhtilal Cemiyeti’nin faaliyeti (23 Kasım)
1902 – Cum’a-ı Bala ayaklanması (23 Kasım)
1902 – Hüseyin Hilmi Paşa’nın geniş yetkilerle “umumi müfettiş” olarak Makedonya’ya tayini (8 Aralık)
1903 – Şam Mekteb-i Tıbbiyesi’nin kurulması (31 Ağustos)
1903 – Mürzsteg Programı : Makedonya’ya muhtariyet verilmesi (Eylül)
