Bu dönemde, devletin Mısır üzerinde olan hakimiyeti giderek zayıflamıştı. Halk hükümdar olarak Mısır valisi İsmail Paşa’yı tanıyor, çoğu Osmanlı padişahının adını dahi bilmiyordu. Bu durumu izale ederek Mısır üzerindeki devlet otoritesini yeniden tesis etmek amacı ile Sultan Abdülaziz 3 Nisan 1863 (14 Şevval 1279) günü Mısır seyahatine başladı148. Bu seyahate şehzadeler, başta Fuad Paşa olmak bazı nazırlar, bir takım mabeyn mensupları, imamlar, müsahipler, sertabib ve baş eczacı, saray ressamı Mason ve Musika-i Hümayun ser- mualimi Guatelli katılmışlardır.
Yukarıdaki listede adı bulunan iki san’at adamının da bu geziye götürülmesi sultanın sanatkarları da sürekli olarak mahiyetinde bulundurmak istediğinin kanıtıdır. Özellikle saltanatının ilk yıllarında batı müziği icracılarını görevlerinden uzaklaştırmakla itham edilen Abdülaziz’in ilk resmi seyahatinde saray musikası şefi ve ser- muallimi olan Guatelli ’yi yanında götürmesi düşündürücü ve şayan-ı tedkikdir.
Sultan Abdülaziz Mısır’da büyük bir ilgi ile karşılandı. İskenderiye ve Kahire’de halk padişaha büyük sevgi gösterileri yapıyor, sokaklar onu görmek isteyenlerle dolup taşıyordu. Gittiği her yerde top atışları yapılıyor musika takımlarının yaptıkları icranın sadası semada yankılanıyordu. İsmail Paşa’nın düzenlediği ziyafetler ve törenlerden son derece memnun olan sultan onu mecidiye nişanı ile dört oğlunu ise feriklik rütbesi ile ödüllendirdi.
İsmail Paşa bu seyahatte padişahın takdirini kazandı ve Mısır’ın özerk ilan edilmesi için uygun ortamı sağladı. İlerleyen dönemde de bu hususta çalışmalarını sürdüren paşa, 28 Mayıs 1866’da Mısır veraset usulünün değişmesini sağladı. Ardından 2 Haziran 1866’da “Hidiv” ünvanını aldı ve hidivliğin babadan oğula geçmesini sağladı.
Sultan Abdülaziz bu seyahatte Mısırda bulunan barajları, fabrikaları, ziraat sistemini ve pek çok kurumu tedkik etme fırsatını buldu. Seyahat esnasında Seraskerlik rütbesinde bulunan Fuad Paşa ile ülkenin imarı hususunda mülahazalar yaptı. Bu mülahazalar sonucunda tanıyarak güvendiği Fuad Paşa’yı Mısır’dan dönüşünde, Kamil Paşa’nın yerine sadrazam olarak atadı.
Bu atama ile sadrazamlık, seraskerlik ve mabeyn müşirliği görevleri Fuad Paşa’nın uhdesinde toplanmış oldu. Fuad Paşa’nın sadrazam olmasıyla Abdülaziz saltanatının birinci dönemi olarak nitelendirebileceğimiz Ali ve Fuad Paşalar dönemi başlamış oluyordu.
Tanzimat döneminin en mühim ismi olan Mustafa Reşid Paşa’nın öğrencileri olan Ali ve Fuad Paşaların sadrazamlık dönemi Ali Paşa’nın 1871’de vuku bulan vefatına kadar devam etti.
Bu dönemde tanzimat ve ıslahat çalışmaları devam etmiş ve bu amaca uygun kurumlar açılmıştır. Ayrıca Avrupa’ya Osmanlı’yı tanıtmak ve gergin olan ilişkileri düzeltmek amacı ile adımlar atılmıştır.
